Nieuwe Parklaan 1+3+5

Beschrijving, ontleend aan het Haags Monumenten Informatiesysteem

Inleiding

Grote villa in Neo-Renaissancestijl uit de jaren negentig van de 19de eeuw; kerndatering ca. 1890.

Omschrijving

In oorsprong driedubbele villa in neorenaissancestijl uit omstreeks 1895, gebouwd naar ontwerp van A. Jacot en W. Oldewelt. De door een tuin omgeven, thans tot een kantoorpand samengetrokken villa's bestaan uit souterrain, beletage, verdieping en kapverdieping in het Mansardedak. Dit wordt afgesloten door geprofileerde lijsten en bezit dakkapellen met segmentvorrnige en driehoekige frontons en vleugelstukken. De bakstenen gevels worden verlevendigd door gepleisterde banden. Op de hoeken van de voorgevel bakstenen lisenen met gepleisterde blokken; op de hoeken van de achtergevel gepleisterde lisenen. De ontlastingsbogen en vensterstrekken zijn versierd met gepleisterde blokken. In het middendeel van de voorgevel vertonen de vensters van de verdieping onder de ontlastingsbogen lijsten op consoles. Deze vensters bezitten T-ramen. De gevels worden afgesloten door een houten hoofdgestel dat in de risalieten van de voorgevel consoles onder de kroonlijst vertoont.

De linker- en rechter hoektravee springen als risaliet naar voren en zijn tegen de beletage voorzien van driezijdig gesloten, gepleisterde erkeruitbouwen met bordes en balkon. Ook tegen het terugliggende middendeel van de voorgevel is een bordes. De hekken van deze balkons en bordessen zijn in later tijd vernieuwd. In de hoek met de rechter risaliet bevindt zich een portiek met rondbogen, rustend op een hoekzuil van de Toscaanse orde met door rolwerk versierde sokkel.

Tegen de linker zijgevel is over de volle hoogte een rechthoekige uitbouw opgetrokken, bekroond door een schilddak. In deze uitbouw de ingang met een panelendeur onder een bovenlicht met gekoppeld rondboograam. De ingang wordt overdekt door een gietijzeren afdak met siersmeedwerk. Ook tegen de rechter zijgevel bevindt zich een rechthoekige uitbouw waarin oorspronkelijk de ingang van de rechter villa.

Pand van algemeen belang voor de gemeente Den Haag wegens de architectuurhistorische en stedebouwkundige waarde. De voormalige dubbele villa is van architectuurhistorisch belang als kenmerkend en over het algemeen goed bewaard gebleven voorbeeld van de neorenaissancestijl

Stedebouwkundig is het pand van betekenis wegens zijn ensemblewaarde als onderdeel van een reeks karakteristieke villa's uit het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw.

Kanttekeningen

1. Op een kaart uit 1895 (Gemeentearchief, kaarten en plattegronden, nummer 127) zijn het hotel en de villa Nieuwe Parklaan 1-5 (blauw omrand) als enige bestaande bebouwing aan deze kant van de Nieuwe Parklaan getekend; 1896 lijkt het meest waarschijnlijke bouwjaar.
2. Architect: A. Jacob en W. Oldevelt. Opdrachtgever van dit wooncomplex was Jan Hamming.
3. Deze villa werd gebouwd naast het Hotel Wittebrug uit 1891. Het is één van de eerste panden die gebouwd werden na de aanleg van de Nieuwe Parklaan in 1889. De bouwtekeningen werden in 1895 bij de gemeente ingediend.
4. Ook de latere geschiedenis van de driedelige villa is nauw verbonden met die van hotel Wittebrug, dat in 1891 op de hoek van de Nieuwe Parklaan en de Badhuisweg was gebouwd. De exploitatie van het hotel is in 1973 beëindigd waarna het ter beschikking werd gesteld aan het Institute of Social Studies. Mooier werd het niet; er werd ingrijpend geknutseld aan het voormalige hotel en er werd zelfs een verbinding met de villa gemaakt. Na de verhuizing van het ISS in 1993 naar de Kortenaerkade werd het voormalige hotel tenslotte gesloopt om in 1996 plaats te maken voor het appartementencomplex 'Résidence Koninginnebrug'. Daarbij bleef de driedelige villa gespaard en werd als zelfstandig gebouw prachtig gerestaureerd en opnieuw bestemd als woonhuis. De visuele scheiding tussen het appartementencomplex en de villa wordt ondersteund door een onopvallende garage-inrit. Mede door de sobere architectuur van Résidence Koninginnebrug is de oude luister van de driedelige villa weer voluit in beeld gekomen.
5. Het joodse echtpaar Alfred en Eva Schnell woonde vanaf oktober 1938 op het adres Nieuwe Parklaan 5 alvorens uit te wijken naar het adres Pieter van den Zandestraat 14. Eind 1940 Ze werden op 3 oktober 1944 gearresteerd op hun laatste onderduikadres in Oldebroek en werden op initiatief van een SD'er op 4 oktober 1944 geëxecuteerd in het park 'Engelse Werk' bij Zwolle. Pas na de oorlog werden de lichamen ontdekt in een massagraf bij Westerbork. Raadpleeg hier de uitvoerige informatie waaraan deze gegevens zijn ontleend.